Rabunek polskich dzieci

Rabunek dzieci^[2] – niemiecki nazistowski plan uprowadzania i germanizowania dzieci, uznanych przez pseudonaukowe założenia niemieckiej eugeniki za „wartościowe rasowo”, realizowany praktycznie w sposób zinstytucjonalizowany na okupowanych w czasie II wojny światowej przez III Rzeszę terytoriach Polski, ZSRR, Czech oraz innych krajów.

Rabunek dzieci był częścią szerszego założenia przesiedleńczo-germanizacyjnego, Generalnego Planu Wschodniego.

Największy wpływ na kształt Generalplan Ost miała książka „Blut und Boden” („Krew i Ziemia”). „Krew i Ziemia” to hasło niemieckiego planu. Jego idea łączyła mityczne patrzenie na chłopa z czystą krwią niemiecką – podkreśliła podczas pierwszej międzynarodowej konferencji naukowej „Rabunek i germanizacja polskich dzieci w czasie II wojny światowej” dr Joanna Lubecka z krakowskiego oddziału IPN^[3].

Dzieci uprowadzane były przemocą, często z użyciem podstępu i w wyniku zamordowania rodziców^[2], kierowano je do specjalnych ośrodków i wydziałów odpowiednich instytucji lub do eufemistycznie nazwanych przez nazistowską propagandę tzw. wiosek dziecięcych (niem. Kinderdörfer) – w istocie były to obozy selekcji rasowej (tzw. selekcji wartościującej) dla dzieci (niem. Kindererziehungslager), gdzie niszczono oryginalne metryki urodzenia zastępując je nowymi, zmieniano nazwiska dzieci na niemieckie i dokonywano wstępnej germanizacji^[a].

Jednym z takich miejsc był Gaukinderheim w Kaliszu. Ośrodek zniemczania dzieci zorganizowano na terenie klasztoru, po uprzednim usunięciu z niego sióstr zakonnych. Przy kaliskim zakładzie działało tajne biuro meldunkowe, nadzorowane przez Lebensborn. Rejestrowano w nim dzieci przeznaczone do zniemczenia i wywiezienia. Tajne biuro meldunkowe, w którym zmieniano dzieciom tożsamość, w zasadzie uniemożliwiało odnalezienie uprowadzonego dziecka^[4].

Z obozów germanizacyjnych dzieci przekazywane były rodzinom niemieckim^[2]. Dzieci uznane za „małowartościowe” odsyłano do obozu koncentracyjnego w Auschwitz w celu eksterminacji lub do osiedlenia w Generalnym Gubernatorstwie. Jednym z najbardziej znanych przypadków rabunku i germanizacji polskich dzieci jest historia Alojzego Twardeckiego.

Osobną akcją w ramach programu rabunku dzieci była przeprowadzana w 1944 przez niemiecką Grupę Armii „Środek” i 9. Armię na terytorium Ukrainy i Polski akcja specjalna Heuaktion, podczas której pochwycono 40–50 tys. dzieci. Spośród wszystkich ofiar rabunku dzieci najwięcej pochodziło z terytorium Polski – ocenia się, iż Niemcy przymusowo wywieźli ogółem 200 tys.^[2][5][6] dzieci polskich, z tej liczby udało się odnaleźć po wojnie zaledwie 30 tys.

Rabunek dzieci został uznany przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze za zbrodnię ludobójstwa^[2]. Konwencja ONZ w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa z 1948 w art 2e zalicza do ludobójstwa przymusowe przekazywanie dzieci członków grupy do innej grupy. Konferencja UNESCO z 1948, mająca miejsce w Trogen w Szwajcarii, uznała proceder rabunku i eksterminacji dzieci za zbrodnię przeciwko ludzkości^[6].